Deskresearch
Literatuurstudie
Hier geef ik een antwoord op mijn onderzoeksvragen.
Welke druktechniek kan ik hiervoor het beste gebruiken?
Druktechnieken
Er zijn verschillende soorten druktechnieken voor brailledruk.
1. Thermografie
- Het drukbeeld krijgt reliëf.
- De nog natte inkt wordt bestrooid met thermografisch poeder.
- Het thermografisch poeder dat niet op de natte inkt valt wordt opgezogen.
- Dit wordt verwarmd in een tunneloven waardoor poeder smelt en opzwelt
- Hierna laat men dit afkoelen door blazers.
- Het resultaat hangt af van gebruikte poedersoort.
- Brialle heeft een vaste poedergrootte: 07 braille voor extra hoog reliëf.
- Wordt bijna nooit gebruikt bij braille omdat typo- of offsetpers voor een kleine oplage te veel tijd inneemt en daardoor te duur is.
2. Slimmu brailledruk
- Een nieuwe brailletechniek die werd gecreëerd door zeefdrukkerij Muyen in Eefden (Nederland)
- Na het drukken wordt de nog natte inkt geïnjecteerd met een pasta die zich alleen hecht op de natte inkt
- Door de reactie van de inkt met de pasta wordt deze gekristalliseerd zodat je een bolletje krijgt met luchtbelletjes erin.
- Met deze methode kan je een lijn opbouwen tot een hoogte van één millimeter.
3. Braillezeefdruk
- Rust op hetzelfde principe als gewone zeefdruk, mits een aantal aanpassingen:
- De inktlaag moet een dikte hebben van 230 tot 300 µm.
- De draden zullen dikker zijn want dit laat een hogere maasopening en dus ook een dikkere inktlaag toe. Ook de rakel is iets meer afgerond zodat dit een breder raakvlak heeft en dus meer inkt overbrengt op de drukdrager.
- Meestal wordt er gebruik gemaakt van UV drogende inkten omdat het door de hoeveelheid inkt anders heel lang duurt om te drogen.
-
Deze druktechniek heeft een voordeel tegenover pregen:
De punten zijn veel harder en kunnen niet meer worden teruggeduwd. Er kan ook met transparante inkt worden gewerkt die over de tekst heen wordt gedrukt.
4. Zwelpapier
- Is een techniek waarbij zwarte inkt op zwelpapier naar omhoog komt nadat de inkt is verwarmd in een speciale oven.
5. LUX mat Spot-UV
- Dit is een extra laag die boven op het drukwerk wordt aangebracht zodat deze elementen een reliëf vormen.
- Deze lak wordt altijd aangebracht op een andere machine, hierdoor kunnen wel kleine verschuivingen optreden, dit kan vooral voorkomen bij zeer fijne details.
- Minimum tekstgrootte: 14 punt Lijndikte: 1 punt (0,35 mm) of meer Tussenruimte delen in spotlak: 0,5 mm of meer
- Alle elementen die aangeduid worden met 100% zwart en de benaming ‘spotlak’ hebben zullen dan naar omhoog komen.
6. Combinatiedruk
- Deze techniek maakt gebruik van zetplaten gemaakt door een zetmachine die gemonteerd worden op een drukpers. Deze montage moet zeer precies gebeuren omdat de puntjes exact moeten samenvallen met de zwartdruk. Hierna wordt het voorbedrukte papier bedrukt met voelbare puntjes.
- Deze techniek maakt gebruik van zetplaten gemaakt door een zetmachine die gemonteerd worden op een drukpers. Deze montatie moet er precies gebeuren omdat de puntjes exact moeten samenvallen met de zwartdruk. Hierna wordt het voorbedrukte papier bedrukt met voelbare puntjes.
Wat is de prijs voor de druk van een brailleboek?
Dit is een erg moeilijke kwestie. Binnen België heb ik geen enkele drukkerij gevonden die in staat is om een combinatie reliëfdruk en brailledruk te maken met een gewone digitale kleurendruk met zwartdruk.
Hiervoor heb ik me moeten richten naar Nederland. Hier sprongen meteen twee drukkerijen in het oog: Dedicon en CBB.
Dedicon: (Geschatte kostprijs)
- 523,38 euro excl. btw voor de productie. Het bronbestand wordt dusdanig opgemaakt dat deze door de braille printer kan worden verwerkt.
- 171,99 euro excl. btw voor een geprint en ingebonden exemplaar. Deze wordt geproduceerd op Swell papier. Hier wordt gemaakt van papier waar alcohol in verwerkt zit. De inkt waarmee de tekening op het papier gedrukt wordt is voorzien van carbon. De combinatie van carbon met alcohol zorgt ervoor dat de inkt opzwelt en dus voelbaar wordt. In dit geval zowel de tekeningen als het braille.
- Totaal incl. BTW bedraagt dit dus € 841,40 voor 1 boek.
CBB: (Geschatte kostprijs)
- Per pagina: € 5,50 (deze prijs geldt ook bij meerdere exemplaren).
- De DTP-kosten: € 60,00 per uur. Helaas kon men niet inschatten hoe lang het printklaar maken van de pagina’s in beslag zou nemen.
- Voor de totale opdracht rekenen ze € 24,00 opstart- en administratiekosten
- In totaal voor berekening van een termijn van 2,5 week aan 8uur per dag is dit 6.920 euro exclusief BTW.
Wat is de moeilijkheidsgraad van een AVI boek? En hoe ziet dit eruit?
Start AVI – niveau 1 (of M3): Voorbeeld uit die Keure leren lezen boekjes.
Het verhaal bestaat uit 3 à 4 zinnen per pagina met nooit meer dan 5 woorden. Opvallend is dat er geen hoofdletter in het begin van een zin staat, maar dat er wel leestekens worden gebruikt. De tekst wordt op een contrasterend vlak geplaatst of in witruimte boven de tekening.
Er wordt gebruik gemaakt van een sans-serif font. De letterdikte is vrij vol en duidelijk.
Deze boekjes zijn nooit erg dik, vaak bevatten ze maar 7 of 8 pagina’s. Ze hebben een flexibele dikkere kaft met een glanzende afwerking en zijn gebonden met een nietje in de rug.
Hoe worden illustraties gebruikt en omgezet naar tactiele beelden?
Illustraties omzetten naar een tactiel begrijpbaar beeld voor blinden of slechtzienden brengt veel beperkingen met zich mee.
Zo mag er geen gebruik worden gemaakt van perspectief (blinden kunnen alleen dingen voelen die binnen handbereik zijn, het concept perspectief waarbij een voorwerp kleiner wordt wanneer dit verder weg staat is voor hen niet begrijpelijk).
Ook wordt alles in vooraanzicht of zijaanzicht getekend.
Er wordt gebruik gemaakt van reliëf tekeningen, waarbij de omlijning van het voorwerp of figuur dikker wordt gemaakt met een volle dikke lijn. Er kan ook gebruik worden gemaakt van patronen om de figuur op te vullen. Dit doet men zodat blinden of slechtzienden alles sneller kunnen herkennen en ze zichzelf niet telkens opnieuw moeten oriënteren op een nieuwe pagina.
Hoofdpersonages worden vaak vooraan in het boek met een grote tekening voorgesteld zodat de vorm(en) herkenbaarder zijn.
Welke fonts kan ik gebruiken?
Atkinson Hyperlegible font
Atkinson Hyperlegible is een gratis font en kan door iedereen gebruikt worden.
Dit font is gemaakt voor slechtzienden, mensen met dyslexie of autisme.
Het verschilt van andere fonts doordat het richt op het onderscheiden van lettervormen om de tekenherkening te vergroten.
Matilda
Dit is een font dat speciaal ontwikkeld is voor zwakke lezers, met name beginnende lezers of mensen met een leesachterstand.
Het is ontwikkeld door Ann Bessemans.
Hoe werkt braille en hoe kan ik dit voor deze toepassing het beste gebruiken?
Het brailleschrift is opgebouwd uit brailleleestekens, dat zijn voelbare punten.
Elke letter wordt gemaakt binnen een braillecel, dit bestaat uit twee keer drie punten. Een letter bestaat dus uit één of meerdere verhoogde bolletjes binnen deze braillecel.
Voordelen
- Het is een universeel erkend schrift en wordt gebruikt door blindenorganisaties over heel de wereld.
Nadelen
- Braille neemt veel meer plaats in dan zwarttekst (zijn gewone letters). Hierdoor kunnen er dus minder tekens op één blad. Daarenboven zorgt het opgehoogde braille er ook voor dat boeken veel dikker zijn.
- Wanneer braille op een blad veel gebruikt wordt, ontstaat er door wrijving en zweet verlies van hardheid en kan men dus spreken van slijtage. Dit hangt natuurlijk ook af van het productiesysteem. Bij een brailleschrijfmachine zullen de punten veel sneller wegslijten dan bij een brailledrukker.
- Brailledrukken is gewoon ongelofelijk duur. Dit komt niet allen door het materiaal (papier moet stevig genoeg zijn), maar ook door het feit dat braille op één of andere manier opgehoogd moet worden. De hoogte van braille moet minstens 6mm hoog zijn. Bovendien heb je meer plek nodig om braille te zetten en dus ook meer papier.
Andere aanpassingen aan een boek voor blinden en slechtzienden?
Kleurgebruik voor slechtzienden
- Genoeg contrasten tussen voor- en achtergrond kleuren.
- BV: wit op zwart, zwart op wit, zwart op geel of geel op zwart.