Conclusie

Probleemstelling

Er zijn verschillende problemen die zich voordoen in de leefwereld van mijn doelgroep.
Binnen België heerst er zo nog steeds een taboe rond braille. Braille, en andere hulpmiddelen voor visueel beperkten, zijn nog steeds een abnormaliteit in ‘de normale maatschappij’. Toch wel raar als je erover nadenkt dat 2 op de 100 mensen in België Visueel beperkt is.

Toegegeven, deze doelgroep is niet extreem groot, maar het aantal slechtzienden stijgt elk jaar meer. De vraag wordt steeds groter, en hulpmiddelen zijn vaak niet toegankelijk. Zelfs de websites van verenigingen en organisaties, juist gemaakt vóór visueel beperkten, zijn vaak niet duidelijk genoeg. Doordat braille niet is geïntegreerd in de maatschappij, is er een grote brug ontstaan tussen deze werelden.
Wanneer mensen opeens hiermee moeten kennismaken, zijn ze vaak getraumatiseerd. Opeens moeten ze een nieuwe taal leren en hulpmiddelen gebruiken die ze nog nooit hebben gezien. Erg mooi zijn deze hulpmiddelen vaak ook niet.

Jonge kinderen met visuele problemen kunnen normaal onderwijs volgen. Dit met of zonder begeleiding, maar ook hier zijn zij en hun ouders afhankelijk van hun inzet. Leerkrachten weten meestal niet hoe ze een kind met visuele problemen moeten begeleiden, hebben geen weet van alle soorten hulpmiddelen en hebben zelf ook de kennis niet om deze te kunnen aanbieden.

Wanneer er dan toch aanpassingen gebeuren is dit vaak op een manier dat een kind niet aangenaam vindt. Leren lezen boekjes worden omgezet in braille. Deze boeken bevatten geen prenten en zijn vaak veel groter en dikker omdat braille meer ruimte inneemt dan zwarttekst. Dit ontmoedigt hen om zelfs nog maar te beginnen met lezen. Het creëert een gevoel dat zij meer moeten kunnen/doen dan hun klasgenoten. Voor hen vraagt alles wat ‘normaal’ is voor een kind zonder visuele problemen veel meer moeite.

Mijn antwoord op de probleemstellingen

Wat als dit anders kon?

Leren omgaan met nieuwe dingen doe je immers het beste op een jonge leeftijd. Braille leren in de klas? Dat is toch leuk?

Ik ontwikkelde een leren lezen boek voor Nederlandstalige blinde of ziende kleuters en kinderen tussen 5 en 8 jaar en hun blinde of ziende ouders of leerkrachten.

Mijn doel was om hiermee het taboe te verbreken en het mogelijk te maken om een hulpmiddel aan te reiken dat zowel binnen een ‘normale’ leefomgeving als binnen de omgeving van een visueel beperkte kan vallen.

Doelgroep

De leeftijdsgroep van 5 tot 8 jaar is belangrijk omdat kinderen sneller leren in deze periode. Wanneer zij dit aangereikt krijgen als zijnde ‘normaal’ zullen ze dit ook zo beschouwen. Anderzijds kunnen er altijd kinderen met een visuele beperking terecht komen binnen het gewone onderwijs. Wanneer dit boek standaard beschikbaar is, zullen er geen extra aanpassing moeten gebeuren. Bovendien is dit boek gemaakt om op een leuke, moderne manier te leren lezen.

Mijn doelgroep heb ik dus geselecteerd op basis van inclusie; niemand wordt uitgesloten en iedereen kan het gebruiken. Dat is toch ook de norm in de huidige maatschappij?

Het proces

Om een boek te maken dat voldoet aan al deze eisen, zijn er verschillende aanpassingen nodig geweest. De zwarttekst moest groot genoeg zijn voor slechtzienden om het te kunnen lezen, de illustraties mochten geen perspectief bevatten en alles mocht enkel in voor-of-zijaanzicht worden getekend. De kleuren moesten voldoende contrasteren zodat de kleuroppervlaktes duidelijk genoeg van elkaar onderscheiden konden worden. Braille en reliëftekeningen moesten worden toegevoegd voor blinden en slechtzienden.

En wanneer dat klaar is, stoot je op het grootste probleem; het kunnen drukken.

Dit is de reden dat zoveel concepten, gemaakt voor blinden en slechtzienden, nooit op de markt worden gebracht. Het kost gewoon te veel.

Drukkerijen die braille kunnen drukken krijgen vaak subsidies om dit te doen. Wanneer je dit als particulier moet aanvragen, ben je een aanzienlijk bedrag kwijt.

Probeer bovendien maar eens een boek als dit uit te brengen als je verplicht wordt het te verkopen met verlies…

Om de boeken binnen het onderwijs te integreren is ook moeilijk. Vaak werken zij met een vaste uitgever. Deze bepaalt dikwijls ook waar de boeken aan moeten voldoen.

Druktechniek

Voor mijn boek zou de beste, en meest grafische, oplossing zijn om dit met Spot-UV lak te maken. Hierdoor kan je dubbelzijdig drukken en inbinden met een kaft, zonder je zorgen te maken over het indrukken van het braille.

Blijkt dat geen enkele gecontacteerde Belgische drukkerij mij met deze techniek kan helpen.

Andere technieken dan? Combinatiedruk misschien?

Helaas is dit voor mij ook onmogelijk.

Door strakke deadlines (door corona zijn de werkkrachten ook bij hen beperkt) en een hoge prijs voor deze druk, moest ik zoeken naar een alternatief.

Mijn versie

Ik maakte mijn versie dus handmatig met een braillelettertang voor de braille en TactieleView voor de tekeningen. De pagina’s in dit boek zijn enkelzijdig gedrukt, dit omdat ik nu wel meer kans heb op het indrukken van het braille en om deze zo beter te kunnen beschermen. Eveneens om deze reden wordt het boek met ringen ingebonden. Op deze manier kunnen de bladzijden beter op elkaar ‘rusten’ en is er minder druk op de braille en de reliëftekeningen.

Ik koos voor 350gr papier. Voor veel slechtzienden is textuur heel belangrijk, maar ook het soort papier dat wordt gebruikt. Uit de tests bleek dat velen dit papier en deze zwaarte erg aangenaam vinden.